Kermiszondag in Hethele/Hedele/Heel.
Dit jaar op zondag 4 september 2022.
Hiervoor hebben we zeker meer dan drie woorden in het Nederlands.
PROCESSIE, STOET, RONDGANG en OMMEGANG en dan natuurlijk nog het algemene woord OPTOCHT. Onze oosterburen noemen dit gebeuren “einen Zug, einen Um- oder Festzug” en natuurlijk ook gewoon PROZESSION.
Dat “Zug” is een wortel van het vroegere, zeer oude “germaanse” woord ZIEHEN, van * deuk- (in het Indogermaans) , dat nog aan te treffen is in het Latijn bij DUCERE, trekken, en die betekenis zien we nog in het woord “hertog”, “Heerführer” = legeraanvoerder terug. Genoeg taalkunde.
Een zeer oud verschijnsel is DE PROCESSIE, en een geliefd onderwerp waren en zijn de vele aloude STOETEN.
Het moet wel een oeroude behoefte van de mens zijn om “in processie”, achter elkaar lopend, de goden of de andere opper- of “bovenwezens” te kalmeren, gunstig te stemmen, te beïnvloeden of in ieder geval te eren of vereren. Het is mogelijk een diepmenselijke methode die de mensen al vele eeuwen lang “uit eerbied of min of meer verplicht” hanteren. De STOET blijkt in deze context een soort “bezwering” van een onheil of “een draak” te zijn om verschijnselen die onverklaarbaar schijnen, te beheersen of mogelijk af te wenden. We denken daarbij aan bliksem, sneeuw, orkanen en andere natuurrampen. U kent mogelijk nog “de kroetwès” van 15 augustus als een soort afweermiddel. We hebben het hier ook over stoeten in tijden van oorlog en pest en denken daarbij aan processies met een noodkist zoals die van Maastricht, Keulen (1277), Paderborn, Aken of Susteren. We kennen ook processies uit dankbaarheid zoals de zogenaamde Brandprocessie in Thorn. We weten van STOETEN waarbij relieken plechtig, feestelijk en met muziek worden overgebracht, in Aldeneik elke 25 jaar. En dan hebben we sinds 1264 vanuit Luik komend de traditie van de jaarlijkse Sacramentsprocessie of ook wel Bronkprocessie genoemd, op veel plaatsen in Limburg, van Gronsveld via Wessem tot Tegelen, met plaatselijk soms een gedeeltelijk verbod na 1848.
Genoeg PROCESSIE, nog een dan….
Een voorbeeld uit het verre verleden, ver VOOR Christus’ geboorte, zoals bekend, het jaar 0
In Berlijn in het pas gerenoveerde Pergamonmuseum zien we nog een processiegang van geglazuurde tegels uit de tijd van Nebukadnezar de Tweede en die leefde van 604 – 562 voor Christus in het Babylon, de hoofdstad van het grote Rijk van de Babyloniërs . En dat is toch wel even geleden. En tussen de blauwe tegels treffen we ook een DRAAK met de naam Muschchuschu. Een draak op een processiemuur, het lievelingsdier van de godheid Marduk, is dat toeval ? Die draak ziet er naar onze begrippen helemaal niet gevaarlijk uit en met zijn lange nek en staart is hij meer dan een statussymbool. Meer dieren zijn er aan te treffen op deze bijzondere processiegang, zoals een vervaarlijk uitziende leeuw, schitterend en indrukwekkend. Het is het meest geliefde dier van de godin Ischtar, naar wie ook de stadspoort van Babylon is genoemd.
Terug naar Hethele, Hedele of moderner Heel.
Op zondag 4 september 2022 is Heel weer op z’n kermis- en processiebest. Om 10.00 uur is de Eucharistie in de Sint Stephanus en met volop luiden van de twee klokken in de toren start om 11.00 uur de PROCESSIE, met daarbij op het einde van de stoet “D’n Haelder Draak”. Om 12.00 uur is dan “oppe Linj” het korte maar toch ook indrukwekkende Drakenspel en wanneer de schutterskoning van dit jaarin vol ornaat d’n draak zijn scherpe en blanke sabel tussen de ribben heeft gezet, de stoom via de neus van het monster is afgeblazen, kan de kermis, bevrijd van het onheil “rond de toren”, in Heel beginnen.
U bent van harte uitgenodigd, breng dan zonnig weer mee, “ein bietje gooj zin en get dors”.
Tot ziens in Hethele, Hedele, Heel. WELKOM.
Illustraties :
Foto 1 + 2 Uit de oude doos. Pierre Pubben op weg naar de processie, dertiger jaren 1900.
Ook Truus en Griet Berg ? Beide: Fotoarchief Heemkring Heel 2022
Kaart Draak Muschchuschu, op de processiemuur/straat. Ischtar-poort, Pergamonmuseum .
Kaart 2022 (nr.2055), blauw tegelwerk, Babylon, 6e eeuw VOOR Christus.
Mogelijk ook tweede kaart
Leeuw, het lievelingsdier van de godin Ischtar, tegelmuur Pergamonmuseum, Berlijn.
